20. YÜZYIL ÂŞIK ŞİİRİNDE TÜRKİSTAN’A AİT GÖSTERGELER
(Indicators Belonging to Turkestan in Minstrel Poetry of Twentieth Century )

Yazar : Ömer KIRMIZI    
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.026
Sayı : 11
Sayfa : 373-382
    


Özet

Minstrelsy (Âşıklık) tradition is a tradition that emerged by a new combination together with change which it underwent in Anatolia where was Turks’ new geography, and that is continueing its existence today in different contexts, although its origin is based on pre-islamic ozan-baksı (minstrel/bard-bakshy) tradition. Âşıklık tradition was fed from every stages of the life in terms of content, and minstrels (âşıklar) treated different subjects of individual and social life in their poems. In this paper, we examined indicators belonging to Turkestan in poems by artists who were member of minstrelsy tradition of 20th century. In this context, we examined poems by 18 minstrels, and resorted to evaluation over exemplary poems by classifying indicators concerning Turkestan, which were mentioned in these poems. Within this scope, it was seen that the concept ‘‘Turkestan’’ continued to live in minstrel (âşık) poetry with different images, terms, symbols and indicators. It was concluded that, even though they live in different geographies, minstrelsy tradition, which constitutes one of important aspects of Turkish culture, is one of the most important elements that carry cultural unity beyond political borders.



Anahtar Kelimeler

Minstrelsy tradition, 20th century, Turkestan, Turan, indicator.



Abstract

Âşıklık geleneği, kökeni İslamiyet öncesi ozan-baksı geleneğine dayanmakla birlikte Türklerin yeni coğrafyası olan Anadolu’da geçirdiği değişimle beraber yeni bir terkiple ortaya çıkan ve günümüzde farklı bağlamlarda varlığını devam ettiren bir gelenektir. Âşıklık geleneği içerik olarak hayatın her aşamasından beslenmiş, âşıklar bireysel veya toplumsal hayata dair farklı konuları şiirlerinde işlemişlerdir. Bu tebliğde, XX. yüzyıl âşıklık geleneğine mensup sanatçıların şiirlerinde Türkistan’a ait göstergeler incelenmiştir. Bu kapsamda on sekiz âşığın şiirleri incelenmiş, bu şiirlerde geçen Türkistan’la ilgili göstergeler tasnif edilerek örnek şiirler üzerinden değerlendirme yoluna gidilmiştir. Bu kapsamda Türkistan kavramının âşık şirinde farklı imge, terim, sembol ve göstergelerle güçlü bir şekilde yaşamaya devam ettiği görülmüştür. Farklı coğrafyalarda yaşasalar da Türk kültürünün önemli cephelerinden birini teşkil eden âşıklık geleneğinin kültürel birlikteliği siyasi sınırların ötesine taşıyan en önemli unsurlardan biri olduğu sonucuna varılmıştır.



Keywords

Âşıklık geleneği, XX. yüzyıl, Türkistan, Turan, gösterge