Porto - Demo Blog 5

Every event a nation experiences in its life adventure, every achievement it acquires and the elements of belief it accepts directly affect the individual. These effects find their reflections in oral and written cultures through individuals. Each work produced by a nation is a reflection of the identity of that nation. In order to understand the texts presented, there is a need to know the background of the events experienced by societies, the beliefs they accept and the cultures they have. Understanding Buddhist texts written under the influence of a new religion during the Uyghur period also depends on understanding the culture and belief principles of the period. After the acceptance of a new religion among the Uyghurs, intensive translation activities were carried out in order to facilitate the understanding and adoption of this religion. In order to ensure an easy understanding of the religion, the translated texts also include genres known as jātaka and avadāna, and called "çatik" in Uyghur. These short stories are one of the genres that present the lives of Buddhas and Bodhisattvas, rebirth stories, and religious acceptances in an impressive narrative within a certain fiction, and contribute greatly to the spread of Buddhism by appealing to a widespread readership and audience. When we look at these narratives, it is seen that certain motifs and symbols are included in many narratives, and most of these motifs and symbols were created based on Buddha's own life. The purposes of use of the motifs and the meanings of the symbols will lead to a more accurate understanding of the meanings of the texts. In order to understand the texts, which are the basic problems of Turkology and semantics, more accurately and to fully understand the issues they actually want to put forward, it is necessary to first understand and evaluate the culture and belief elements from which the texts were created from every aspect.

Old Uyghur Turkish, Semantics, Çatik, Buddhism, Symbol, Motif

Bir milletin yaşam serüveni içerisinde yaşadığı her olay, edindiği her kazanım ve kabullendiği inanç unsurları bireye doğrudan etki eder. Bu etkiler bireyler aracılığıyla sözlü ve yazılı kültürlerde yansımalarını bulur. Milletler tarafından ortaya konulan her bir eser, o milletin kimliğinin bir yansımasıdır adeta. Ortaya konulan metinlerin anlaşılabilmesi için toplumların yaşadığı olayların, kabullendikleri inançların ve sahip oldukları kültürlerin arka planını bilmeye ihtiyaç vardır. Uygurlar döneminde yeni bir din etkisinde yazılmış Budist metinlerin anlaşılabilmesi yine dönemin kültür ve inanç esaslarının anlaşılmasına bağlıdır. Uygurlarda yeni bir dinin kabulü ardından bu dinin anlaşılması ve benimsenmesini kolaylaştırmak amacıyla yoğun şekilde çeviri faaliyetlerine yönelinmiştir. Çeviri metinleri içerisinde dinin kolay bir şekilde anlaşılmasını sağlamak amacıyla jātaka ve avadāna olarak bilinen ve Uygurcada çatik olarak adlandırılan türler de bulunmaktadır. Bu kısa öyküler başta Buda ve Bodisattvaların yaşamlarını, yeniden doğum hikâyelerini ve dine ait kabulleri belli bir kurgu dahilinde etkileyici bir anlatımla sunan ve yaygın bir okuyucu ve dinleyici kitlesine hitap ederek Budizm’in yayılımına büyük katkı sunan türlerden biridir. Bu anlatılara bakıldığında belirli motif ve sembollerin pek çok anlatıda yer aldığı, bu motif ve sembollerin çoğunun ise Buda’nın öz yaşamından yola çıkılarak oluşturulduğu görülmektedir. Motiflerin kullanım amaçları ve sembollerin anlamlarının bilinmesi, metinlerin anlamlarının daha doğru şekilde anlaşılmasına neden olacaktır. Türkolojinin ve anlam bilimin temel sorunlarından olan metinlerin daha doğru anlaşılabilmesi ve aslında ortaya koymak istedikleri hususların tam olarak kavranabilmesi öncelikle metinlerin oluşturulduğu kültür ve inanç ögelerinin her açıdan anlaşılmasını ve değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır.

Eski Uygur Türkçesi, Anlam Bilim, Çatik, Budizm, Sembol, Motif