SOVET AZƏRBAYCANINDA ALMAN KƏNDLƏRİNİN ERMƏNİLƏŞDİRMƏSİ SİYASƏTİ
(Policy of Armenization of German Villages in Soviet Azerbaijan )

Yazar :  Memmed CEFERLİ  
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.1.2024.0153
Sayı : 11
Sayfa : 425-432
    


Özet

Annotation: The article informs readers about the use of Armenian factor in the punitive policy of the Soviet government against Germans based on the archives of the Ministry of Internal Affairs of the former USSR (hereinafter - NKVD). Germans began migrating to Azerbaijan from the late 1818s, mainly settling in the present-day territories of Goygol, Shamkir, Tovuz, and Agstafa regions. In 1941, with the start of the war between Germany and the USSR, Azerbaijan Germans, along with other Germans living in the Caucasus, were deported to Siberia and Kazakhstan. Archives of the NKVD organization from the 1930s contain investigation records of Germans living in Azerbaijan since the early 19th century, pertaining to the Soviet era (after 1920). Germans were particularly targeted in the repression policy carried out against the Azerbaijani population by the Bolsheviks. The complex relationship between the USSR and Germany played a pitiful role in the fate of Azerbaijan Germans. For many years, the punitive policy against Germans by the USSR remained a taboo subject. After Azerbaijan regained independence, the pitiful condition of Germans during the Soviet era and the state policy against them were publicized based on archive documents.



Anahtar Kelimeler

Key Words: Azerbaijani Germans, Armenization Policy In Azerbaijan, USSR Security Body, Helenendorf.



Abstract

Annotasiya: Məqalədə keçmiş SSRİ-nin təhlükəsizlik orqanı olan Daxili İşlər Xalq Komissarlığının (bundan sonra - NKVD) arxiv sənədləri əsasında sovet hakimiyyətinin almanlara qarşı cəza siyasətində erməni amilindən istifadə edilməsi barədə oxuculara məlumat verilir. Almanlar 1818-ci ilin sonundan başlayaraq Azərbaycana köç ediblər. Onlar burada, əsasən indiki Göygöl, Şəmkir, Tovuz və Ağstafa rayonlarının ərazilərində məskunlaşmışlar. 1941-ci ildə Almaniya SSRİ-yə qarşı müharibəyə başlayandan sonra Azərbaycan almanları Qafqazda yaşayan digər almanlarla yanaşı Sibirə və Qazaxıstana deportasiya olunmuşdular. XX əsrin 30-cu illərinə aid NKVD təşkilatının arxiv sənədlərində XIX əsrin əvvəllərindən Azərbaycanda yaşayan alman əhalisinin sovet dövrünə aid (1920-ci ildən sonra) istintaq işləri mövcuddur. Bütövlükdə bolşeviklər tərəfindən Azərbaycan əhalisinə qarşı aparılan repressiya siyasətində almanların yeri xüsusilə seçilir. SSRİ ilə Almaniya arasındakı mürəkkəb vəziyyət Azərbaycan almanlarının taleyində acınacaqlı rol oynamışdır. Uzun illər SSRİ tərəfindən almanlara qarşı aparılan cəza siyasəti məxfi və qadağan olmuş bir mövzu idi. Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra almanların sovet dövründəki acınacaqlı vəziyyəti və onlara qarşı dövlət tərəfindən aparılan siyasət arxiv sənədləri əsasında ictimaiyyətləşdirilmişdir.



Keywords

Açar Sözlər: Azərbaycan Almanları, Azərbaycanda Erməniləşdirmə Siyasəti, SSRİ Təhlükəsizlik Orqanı, Helenendorf.