ƏBDÜLBAQİ GÖLPINARLININ YARADICILIĞINDA BƏKTAŞİLİK MÖVZUSU: TARİXİ, MAHİYYƏTİ, SPESİFİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ
(Theme of Bektashısm in the Work of Abdulbagı Golpınarlı: Hıstory, Nature and Specıfıc Characterıstıcs )

Yazar :  N?sr?ddin MUSAYEV  
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.0162
Sayı : 11
Sayfa : 647-654
    


Özet

A. Golpinarli, a researcher known with his original ideas among literary historians of Turkey, possesses multifaceted performing activity directions. The topic of Bektashism plays a special role among mentioned diversity. As until A. Golpinarli, almost no systematic research was set on that topic in Turkey. It is put an end to this inertia with his researches and comprehensive data about the essence, principles, research and specific features of Bektashism is presented by him. The study of the topic in the context of comparative research enhances its scientific importance. He had headed to the current topic not only for defense or criticism, but also for objective analysis. Thanks to the investigation, it was also determined that A. Golpinarli himself joined the Bektashis for a while and left Bektashism, as he could not find what he was looking for within the order. In the article, it is also justified that A. Golpinarli discusses the topic on the basis of serious scientific analyzes based on facts, evidences and proofs. As it seems in the research, he could explain the topic of Bektashism in his own practice and managed to fill a big gap around the mentioned field both in his period and later. The history of Bektashism was discussed in detail, the analysis and criticisms were substantiated on the scientific basis. When it was required, he did not hesitate to express his opinions, to criticize previously written works and put an effort to make amendments, due to the mistakes which were known correct about the topic.



Anahtar Kelimeler

Abdulbagi Golpinarli, bektashism, mysticism, order



Abstract

Türkiyənin ədəbiyyat tarixçiləri arasında orijinal fikirli tədqiqatçı kimi tanınan Ə.Gölpınarlı çoxşaxəli yaradıcılıq istiqamətlərinə malikdir. Bu çoxşaxəliliyin içərisində bəktaşilik mövzusunun da xüsusi önəmi vardır. Çünki Türkiyədə Ə.Gölpınarlıya qədər həmin mövzuda sistemli araşdırmalar yox deyilə biləcək səviyyədə idi. O, tədqiqatları ilə bu ətalətə son qoymuş, bəktaşiliyin mahiyyəti, prinsipləri, tədqiqi, spesifik xüsusiyyətləri barədə ətraflı məlumat vermişdir. Mövzunun müqayisəli araşdırma kontekstində tədqiqi onun elmi əhəmiyyətini daha da artırır. O bu mövzunu müdafiə və ya tənqid üçün deyil, obyektiv təhlil məqsədilə yazmışdır. Araşdırmamız zamanı Ə.Gölpınarlının özünün də bir müddət bəktaşilərə qoşulduğu, bəktaşilikdə axtardığını tapa bilmədiyinə görə ondan ayrıldığı müəyyən edilmişdir. Məqalədə Ə.Gölpınarlının bu mövzunu faktlara, sübutlara və dəlillərə əsaslanan ciddi elmi təhlillər əsasında yazdığı da əsaslandırılmışdır. Araşdırmadan da göründüyü kimi, o, bəktaşilik mövzusunu özünəməxsus şəkildə izah etmiş, həm öz dövründə, həm də sonrakı dövrlərdə bu sahədə böyük bir boşluğu doldurmağa nail olmuşdur. Bəktaşiliyin tarixi ilə bağlı ətraflı bəhs etmiş, təhlil və tənqidlərini elmi müstəvidə əsaslandıra bilmişdir. Yeri gələndə öz fikirlərini ifadə etməkdən, əvvəllər yazılmış əsərləri tənqid etməkdən də çəkinməmiş, mövzu ilə bağlı doğru olduğu bilinən yanlışları düzəltməyə çalışmışdır.



Keywords

Əbdülbaqi Gölpınarlı, bəktaşilik, təsəvvüf, təriqə