AZƏRBAYCANDA EKOLİNQVİSTİKA VƏ TƏRCÜMƏ PROBLEMLƏRİ
(Ecolinguistic and Translation Problems in Azerbaijan )

Yazar :  Leyla M?LIKOVA  
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.0146
Sayı : 11
Sayfa : 575-584
    


Özet

Environmental science has been developing throughout the world for hundreds of years. In the last few decades, its intensity has led to the fact that today ecology and ecological development occupy an important place in all life. Globalization requires joint efforts of the world community, social and international information systems to solve social and environmental problems. The need for competent translation of environmental texts is increasing. Translation in the field of ecology has practically become an industrial sector. This involves translation of documentation and other activities of organizations related to environmental issues. This includes translations for international organizations, such as the European Union, conference proceedings, which must be disseminated in all official languages. Professional translation is relevant for any company or institution that deals with issues of environmental safety and social responsibility. It is clear that the importance of translation comes from the need to ensure that environmental issues are discussed in different languages and thereby make them accessible to everyone, promoting environmental safety. The function of translation is to transfer the semantic content and stylistic features of an expression in one language to another language. Environmental topics appear in the media almost every day, government bodies and institutions are involved, so everything with it should be simple and understandable when translated. The practical and theoretical significance of the stated topic is that the translation of a scientific text does not allow any liberties. When translating environmental texts, it is necessary to optimally reliably, accurately, objectively convey the content of a scientific problem and at the same time take into account the linguistic, cultural, mental and spiritual differences of the two peoples.



Anahtar Kelimeler

ecological texts, translation, linguoecology, translation methods, terminology..



Abstract

Ekologiya elmi bütün dünyada yüz illərdir inkişaf edir. Son bir neçə onillikdə onun intensivliyi ona gətirib çıxarmışdır ki, bu gün ekologiya və ekoloji problemlər bütün cəmiyyətin həyatında mühüm yer tutur. Qloballaşma şəraitində ekoloji problemlərin həlli dünya birliyinin birgə səylərini, eləcə də beynəlxalq informasiya mübadiləsini tələb edir. Ekoloji mətnlərin səriştəli tərcüməsinə ehtiyac getdikcə artır. Ekologiya sahəsində peşəkar tərcümə praktiki olaraq sənayenin bir sahəsinə cevrilib. Bu, sənədlərin tərcüməsi və ekoloji məsələlərlə məşğul olan təşkilatların digər fəaliyyətləri ilə bağlıdır. Buraya Avropa İttifaqı kimi beynəlxalq təşkilatlar üçün tərcümələr, bütün rəsmi dillərdə yayılmalı olan konfrans materialları da daxildir. Peşəkar tərcümə ekoloji təhlükəsizlik və sosial məsuliyyət məsələlərinə diqqət yetirən istənilən şirkət və ya qurum üçün aktualdır. Aydın olur ki, tərcümənin əhəmiyyəti ekoloji problemlərin müxtəlif dillərdə müzakirə olunmasını təmin etmək və bununla da onu hər kəs üçün əlçatan etmək, ekoloji təhlükəsizliyi təşviq etmək zərurətindən irəli gəlir. Tərcümənin funksiyası bir dildə ifadənin semantik məzmununu və üslub xüsusiyyətlərini başqa bir dil vasitəsi ilə çatdırmaqdır. Ətraf mühitlə bağlı mövzular demək olar ki, hər gün mediada yer alır və onlara dövlət orqanları və qurumları tərəfindən toxunulur, ona görə də onunla bağlı hər şey tərcümə edilərkən sadə və başa düşülən olmalıdır. Tədqiqatımızın məqsədi ekoloji mətnlərin tərcüməsində ümumi qanunauyğunluqları və tendensiyaları müəyyən etmək, onları öyrənmək və ən çox istifadə olunan tərcümə üsullarının çeşidini müəyyən etməkdir. Açıqlanan mövzunun praktiki və nəzəri əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, elmi mətnin tərcüməsi heç bir sərbəstliyə imkan vermir. Ekoloji mətnləri tərcümə edərkən elmi problemin məzmununu optimal şəkildə etibarlı, dəqiq, obyektiv çatdırmaq və eyni zamanda iki xalqın dil, mədəni, mental və mənəvi fərqlərini nəzərə almaq lazımdır.



Keywords

ekoloji mətnlər, tərcümə, linqvoekologiya, tərcümə üsulları, terminologiya