QARABAĞ TOPONİMLƏRİ VƏ ONLARIN XARİCİ DİLLƏRƏ TƏRCÜMƏSİ
(Garabagh Toponyms and Their Translation into Foreign Languages )

Yazar :  Günel QARAYEVA  
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.0104
Sayı : 11
Sayfa : 365-372
    


Özet

Toponimlər dilin lüğət tərkibinin mühüm hissəsini təşkil edir, mənsub olduğu xalqın dilini, tarixini, etnogenezini, milli mənsubluğunu, coğrafi sərhədlərini əks etdirən çox dəyərli mənbədir və bu baxımından kompleks şəkildə öyrəndikdə hər hansı bir ərazinin bütövlükdə hansı xalqa məxsus olduğu tarixi, coğrafi və dilçilik baxımından əsaslandırılmış olur ki, bu da hər hansı bir xalqın tarixinin saxtalaşdırılmasına yol vermir. Buna görə də toponimlərin tədqiq olunması, araşdırılması vacibdir, zəruridir. Lakin toponimlərin, onların ayrı-ayrı növlərinin tədqiqi sahəsində xeyli işlər görülsə də bütün bu elmi araşdırmalar, öyrənmələrin hamısı Azərbaycan elm dünyasından, ərazisindən kənara cıxmamışdı. Bunun da nəticəsində Azərbaycan onomastikası, toponimikası dünyaya kifayət qədər çatdırılmır. Azərbaycan torpaqlarına əsrlər boyu göz dikmiş, tariximizi özünküləşdirməyə çalışan ermənilər isə diasporası gücünə bütün dünyada bizim toponimlərin adlarını dəyişməklə təqdim edərək bizi işğalçı, özlərini qədim tarixə malik bir xalq kimi qələmə verməyə çalışırlar. Bu siyasəti isə Qərbi Azərbaycana aid torpaqlarımızla kifayətlənməyərək Qarabağ torpaqlarımıza da şamil etməyə çalışırlar. Bu baxımdan Şanlı Qələbədən sonra qəbul olan “Azərbaycan Respublikasının coğrafi obyektlərinin adlarının Azərbaycan əlifbasından ingilis əlifbasına transliterasiyası Qaydaları”nın təsbit etdiyi standartlar vasitəsilə toponimlərin xarici dillərə rus dilinin təsiri ilə deyil, birbaşa orijinaldan tərcümə olunmasına imkan verəcək ki, bizim torpaqlarımızın tarixinə kimin sahib olduğunu dünyaya sübut edə bilək. Bu məqalədə həmin qaydalara əsasən transliterasiya yolları da göstərilmişdir.



Anahtar Kelimeler

Qarabağ, toponim, onomastika, təhrif olunma, transliterasiya.



Abstract

Toponyms comprising the majority part of the vocabulary is the most precious source of reflection of the history, language, ethnogenesis, national identification, geographical borders of the nation it belongs to. Hence its profound study ensures historical, geographical and linguistic evidences that the territory belongs to which nation, which in its turn prevents falsification of a nation’s history. Therefore the research of toponyms is of upmost importance and vital. However despite the scope of research of different types of toponyms these works have not been spread enough beyond the Azerbaijan borders resulting at unsatisfactory introduction of Azerbaijani onomastics and toponyms to the world. While armenians, who have had their eyes on our lands for ages have been trying to distort our toponyms making their own and introduce themselves as a nation with ancient history but us as a conquorer. They have not sufficed with the territories of Western Azerbaijan, now try to apply the same thing to Garabagh. Considering all these facts, following the Glorious Victory, state standards were set by the “Rules of transliteration of geographical objects’ names of the Azerbaijan Republic into English alphabet”, which will allow the translation of the toponyms into English from original names, not from russian translation and this will facilitate our proof of who has always been the owner of these lands. In this article the ways of transliteration were indicated.



Keywords

Garabagh, toponym, onomastics, distortion, transliteration.