AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA BİTKİÇİLİK TƏSƏRRÜFATININ MƏHSULDARLIĞI İLƏ İNVESTİSİYA VƏ MİNERAL GÜBRƏLƏR FAKTORLARI ARASINDA ASILILIĞIN EKONOMETRİK TƏHLİLİ
(An Econometric Analysis of Plant Production of the Azerbaijan Republic from the Volume of Investments and Used Mineral Fertilizers )

Yazar : Ülviyye KERİMOVA    
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.1.2024.0277
Sayı : 11
Sayfa : 1223-1230
    


Özet

Agriculture is an important area of economic development and plays an important role in solving the socio-economic and political problems of the country, especially in the employment of people living in the regions.This study examines the contribution of investments , used mineral fertiliizers to plant production in Azerbaijan Republic by using 23 observations. The EViews 12 software package was used for regression analysis of these models. For investigation of the stationarity of time series, the extended Dickey-Fuller test was applied. In order to analyze the adequacy of the model, the results of the coefficient of determination, F-Fisher test, T-Student test were analyzed. Appropriate statistical methods were applied to identify the model and check its significance for each parameter, to determine adequacy. Necessary statistical procedures have been implemented for authentication of the established models, evaluation of parameters, verification of adequacy. In recent years, the number of people employed in agriculture and its share in total employment has been increasing, contrary to the general patterns that have developed in the practice of world agricultural development, as well as trends.



Anahtar Kelimeler

Multiple Linear Regression, Correlation Analysis, Student's T-Test, Fisher's Criterion, Coefficient of Determination, Heteroscedasticity, Stacionarity



Abstract

İqtisadiyyatın inkişafının mühüm sahəsi olan kənd təsərrüfatı qeyri-neft sektorunun tərkib hissəsi kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Kənd təsərrüfatı ölkənin sosial-iqtisadi və siyasi problemlərinin həllində, xüsusən də regionlarda yaşayan insanların məşğulluğunda müstəsna rol oynayır. Məqalədə Azərbaycan Respublikası kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə 23 illik statistik göstəricilərə əsasən bitkiçilik təsərrüfatının məhsuldarlığı ilə bu sahəyə yatırılan investisiya həcmi və istifadə olunan mineral gübrələrin miqdarı faktorları arasında asılılığın ekonometrik modeli qurulmuşdur. Bu modellərin reqressiya təhlili üçün EViews 12 proqram paketinin alətlər panelindən istifadə edilmişdir. Zaman sıralarının stasionarlığının tədqiqi üçün genişləndirilmiş Dikki-Fuller testi tətbiq edilmişdir. Modelin müəyyən edilməsi və onun hər bir parametr üzrə əhəmiyyətinin yoxlanılması, adekvatlığının müəyyən edilməsi üçün müvafiq statistik üsullar tətbiq edilmişdir.Modelin identifikasiyası və hər bir parametr üzrə əhəmiyyətliliyinin yoxlanılması, adekvatlığın müəyyən olunması üçün müvafiq statistik üsullar tətbiq olunmuşdur. Son illərdə dünya aqrar inkişaf praktikasında təşəkkül tapmış ümumi qanunauyğunluqların



Keywords

Çoxfaktorlu Reqressiya Analizi, Korrelyasiya Analizi, T-Student Meyarı, F-Fişer Meyarı, Determinasiya Əmsalı, Heteroskedastiklik, Stasionarlıq