Porto - Demo Blog 5

From the earliest periods of history, the Turks had a cosmological understanding in which they believed that the universe was governed by the partnership of God and the ruler. In line with this understanding, it was believed that God, the real owner of power, ruled the sky, and the Kagan ruled the earth (earth/water) on his behalf and by his appointment. This belief, expressed as “Kut belief”, continued after the Turks accepted Islam. Due to the understanding that the sovereignty belonged to the lineage of Oghuz Khan, ‘kut’ was in the hands of dynasties from this lineage. The cosmological understanding and the belief in kut continued to exist in the Bâbürlü State. However, although the belief in kut continued during the reign of Hümâyun, the concept of dynasty based on lineage was not emphasised. Instead, Hümâyun had constructed a new cosmological conception of sovereignty, taking advantage of his interest in astrology. He tried to establish a strong authority by resorting to cosmological elements in the construction and design of some of the places where he spent his time. Some of the results he obtained by fortune-telling were used in the organisation of the palace. The groups of Ahl al-daulat, Ahl al-saadat and Ahl al-murad had emerged in this way. He also utilised the numbers twelve and seven, which he attributed astrological, mystical and divine meanings, in the conduct of religious and state affairs. Hümâyun allocated days of the week to these groups. He had planned this allocation taking into account the relationship of the moon, sun and planets to the days of the week and the responsibilities of these groups. In addition, Hümâyun was dressed every day in a colour that corresponded to the relationship between the celestial bodies and planets and the days of the week.

Hümâyun, Cosmological Understanding, Astrology.

Türkler, tarihin ilk devirlerinden itibaren evrenin Tanrı-hükümdar ortaklığında yönetildiğine inandıkları bir kozmolojik anlayışa sahiplerdi. Bu anlayış doğrultusunda iktidarın asıl sahibi Tanrı’nın göğü, Kağan’ın ise onun adına ve onun görevlendirmesiyle yeryüzünü (yer/suyu) yönettiğine inanılırdı. “Kut inancı” şeklinde ifade edilen bu inanç, Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra da devam etmişti. Hükümdarlığın Oğuz Han’ın soyuna ait olduğu anlayışı nedeniyle “kut” bu soydan gelen hanedanların elinde bulunmuştu. Kozmolojik anlayış ve kut inancı, Bâbürlü Devleti’nde de varlığını sürdürmüştü. Ancak Hümâyun devrinde kut inancı devam etse de soya dayalı hanedan anlayışı öne çıkarılmamıştı. Hümâyun, bunun yerine, astrolojiye olan merakından da yararlanarak, yeni bir kozmolojik hükümranlık anlayışı inşa etmişti. Vakit geçirdiği bazı mekanların inşası ve tasarımında kozmolojik unsurlara başvurmak suretiyle güçlü bir otorite kurmaya çalışmıştı. Fal tutarak elde ettiği bazı sonuçlardan saray teşkilatlanmasında yararlanmıştı. ehl-i devlet, ehl-i saadet ve ehl-i murad grupları, bu şekilde ortaya çıkmıştı. Ayrıca din ve devlet işlerinin yürütülmesinde astrolojik, mistik ve ilahi anlamlar yüklediği on iki ve yedi gibi rakamlardan yararlanmıştı. Hümâyun, haftanın günlerini söz konusu gruplara tahsis etmişti. Bu tahsisatı Ay, Güneş ve gezegenlerin haftanın günleriyle ve bu grupların sorumluluklarıyla ilişkisini dikkate alarak planlamıştı. Ayrıca Hümâyun, her gün gök cisimleri ve gezegenlerin haftanın günleriyle olan bu ilişkisine uygun bir renkte kıyafet giymişti.

Hümâyun, Kozmolojik Anlayış, Astroloji.