МӘШҺҮР ЖҮСІП ПОЭТИКАСЫ ЖӘНЕ ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫМЕН ӘДЕБИ БАЙЛАНЫС МӘСЕЛЕЛЕРІ
(THE POETICS OF MASHKHUR ZHUSSUP AND THE PROBLEMS OF LITERARY RELATIONS WITH THE TURKIC PEOPLES )

Yazar : Ayaulym Yerlanova    
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.0130
Sayı : 11
Sayfa : 511-520
    


Özet

The article analyzes the poetics of Mashkhur Zhussip Kopeyev, an outstanding representative of Kazakh literature of the early twentieth century, folklorist, poet, religious educator from the point of view of literary connection with the literature of the Turkic peoples, thematic and genre specificity, content, artistic specificity. The purpose of the article is to consider the breadth and originality of Mashkhur Zhussip's poetics in relation to the heritage of the Turkic peoples. In the poet's work, the question of the Oriental motif has been investigated and proved at the level of a dissertation, a monograph. The connection of Kazakh written literature with Arabic should be considered in the context of the theme of religion, in the genre of poetry of religious enlightenment, as well as in connection with the literature of the Turkic peoples. Especially in the context of the consonance of themes, the similarity with the Tatar peoples is analyzed. In the course of the analysis, the problem of literary relations between the Kazakh and Tatar peoples of the early twentieth century in book studies and the publication of newspaper magazines is considered. The contribution of Mashkhur Zhussip Kopeyev to this problem, published books and articles that underlie our scientific work will also be analyzed. It is worth noting that the research has scientific and practical significance. The results of the research can be used in the courses «Mashkhurtanu», literature lessons, local history of the early twentieth century and in general on the theory of literature.



Anahtar Kelimeler

Poetics, literary connection, genre, individuality, literature



Abstract

Мақалада қазақ әдебиетінің ХХ ғасыр басындағы әдебиетінің көрнекті өкілі, фольклор жинаушы, ақын, діни-ағартушы Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің поэтикасы түркі халықтарының әдебиетімен әдеби байланыс, тақырыптық-жанрлық ерекшелігі, мазмұн тұрғысынан салыстыра талданады. Мақаланың мақсаты – Мәшһүр Жүсіп поэтикасының ауқымының кеңдігін, өзіндік даралығын таныту үшін түркі халықтарының мұрасымен байланыста қарастыру. Ақын шығармашылығында шығыстық сарын мәселесі зерттелініп, диссертация, монография деңгейінде дәлелденді. Қазақ жазба әдебиетінің араб әдебиетімен байланысын дін тақырыбы тұрғысында, діни ағартушылық бағытта, поэзия жанрында дамыта түскен ақынның шығармашылығын түркі халықтары әдебиетімен де байланыста қарастырылады. Әсіресе тақырып үндестігі тұрғысында татар халықтарымен ұқсастығы талданады. Осы тұстан жұмыстың өзектілігі көрінеді. Талдау барысында ХХ ғасыр басындағы қазақ және татар халықтарының арасындағы әдеби байланыс мәселесі кітаптану, газет журнал шығару істері бойынша қарастырылады. сондай ақ ғылыми жұмысымызға арқау болып отырған Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің осы мәселеге қосқан үлесі, жарық көрген кітаптары мен мақалалары талданады. Жұмыстың ғылыми, практикалық маңызы бар. «Мәшһүртану» курстарында, ХХ ғасыр басындағы әдебиет, өлкетану сабағында және жалпы әдебиет теориясы пәнінде де қолдануға болады.



Keywords

поэтика, әдеби байланыс, жанр, даралық, әдебиет