TÜRKİYE VE TÜRK CUMHURİYETLERİ'NDE MATERYAL KUZNETS EĞRİSİNİN GEÇERLİLİĞİ ÜZERİNE PANEL VERİ ANALİZİ
(Panel Data Analysis on the Validity of the Material Kuznets Curve in Turkey and Turkic Republics )

Yazar : Yeliz Sarıöz Gökten  Esra KOÇAK  
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.1.2024.0129
Sayı : 11
Sayfa : 221-228
    


Özet

Today, environmental pollution has become one of the most fundamental problems for all developed and developing countries. Many methods and strategies have been developed to reduce environmental pollution, but it has not been possible to completely eliminate/reduce the problem. In this study, which sets out to propose solutions to this problem, material footprint (MF) as a determinant of environmental pollution is added to the model as a dependent variable. The relationship between Gross Domestic Product (GDP), GDP2, GDP3, material productivity (MP), energy consumption (EC), trade openness (TO) and industrialization (I), which are included in the model as independent variables, and material footprint is examined. While carbon emissions or ecological footprint is used as a determinant of environmental pollution in the literature, material footprint is preferred in this study. In the study, the relationship between environmental pollution and the aforementioned variables in Turkey, Azerbaijan, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Uzbekistan and Turkmenistan between 1992-2021 was analyzed. As a result of the panel data analysis, it is concluded that the increase in GDP, energy consumption, trade openness and industrialization increases environmental pollution, while material productivity decreases environmental pollution. Based on these results, policy recommendations have been made.



Anahtar Kelimeler

Material Kuznets Curve, Economic Growth, Environmental Pollution, Turkic Republics



Abstract

Günümüzde çevre kirliliği, gelişmiş ve gelişmekte olan bütün ülkeler için en temel problemlerden biri haline gelmiştir. Çevre kirliliğini azaltmak adına pek çok yöntem ve strateji geliştirilmiş ancak sorunu tam anlamıyla ortadan kaldırmak/azaltmak çok müTürmkün olmamıştır. Bu soruna çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla yola çıkılan bu çalışmada çevre kirliliğinin belirleyicisi olarak materyal ayak izi (MF) modele bağımlı değişken olarak eklenmiştir. Bağımsız değişken olarak modele dahil edilen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP), GDP2, GDP3, materyal verimliliği (MP), enerji tüketimi (EC), ticari açıklık (TO) ve sanayileşme (I) ile materyal ayak izi arasındaki ilişki incelenmiştir. Literatürde çevre kirliliği belirleyicisi olarak karbon salınımı veya ekolojik ayak izi kullanılırken bu çalışmada materyal ayak izi tercih edilmiştir. Çalışmada 1992-2021 yılları arasında Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’da çevre kirliliği ile söz konusu değişkenler arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Yapılan panel veri analizi sonucunda GDP’de, enerji tüketiminde, ticari açıklıkta ve sanayileşmedeki artışın çevre kirliliğini arttırdığı, materyal verimliliğinin ise çevre kirliliğini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle politika önerilerinde bulunulmuştur.



Keywords

Materyal Kuznets Eğrisi, İktisadi Büyüme, Çevre Kirliliği, Türk Cumhuriyetleri