ӘЗІРБАЙЖАН-ҚАЗАҚ ФОЛЬКЛОРЛЫҚ МӘДЕНИЕТІ
(AZERBAIJAN - KAZAKH FOLKLORE CULTURE )

Yazar : Akhmedova Turkana  Aygerim TESHEKOVA Ayman ZEYNULİNA  
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.0100
Sayı : 11
Sayfa : 343-350
    


Özet

Summary. This article discusses the common features and artistic features of Azerbaijani – Kazakh oral literature. The territory of literary relations will be studied on the basis of the historical and cultural process, its theoretical essence, laws and prerequisites will be discussed. In addition, the common cultural heritage, which served as the basis for historical and genetic, historical and topological similarities, Kazakh-Azerbaijani literary artifacts were enriched, the relations between the Turkic peoples and the impressions of one of the individual poets and writers were studied based on specific facts and materials. The analysis of the artistic features of traditional songs and historical epics, which are popular among the Kazakh – Azerbaijani nation, is carried out and the genre nature is recognized. The similarities and differences of individual plots are studied, the story similarities of poems, Kissa, and sagas are shown. In the development of any people in terms of art, literary ties serve as a link for the growth of the literature of this nation, combining the spiritual wealth of the people, dreams and interests, and the history of life with the history of the development of other peoples. Now there are features of the process of interaction of Kazakh oral literature with other literature. These connections found a new content, a new type, a new tone, expanded into ways and opportunities, revealed the mystery of our literature. One of the examples of this is the Turkic integrity of Kazakh – Azerbaijani folkloristics.



Anahtar Kelimeler

Key words: Kazakh oral literature, literary communication, Azerbaijani folkloristics, Turkic integrity, artistic originality.



Abstract

Түйіндеме. Аталмыш мақалада әзірбайжан – қазақ ауыз әдебиетінің ортақ ерекшеліктері мен көркемдігі мәселелері қарастырылады. Әдеби байланыстар аумағы тарихи-мәдени процесс негізінде зерделеніп, оның теориялық мәні, заңдылықтары мен алғышарттары сөз болады. Сондай-ақ тарихи-генетикалық, тарихи-топологиялық ұқсастықтарға негіз болған ортақ мәдени мұра, қазақ-әзірбайжан әдеби жәдігерлер байыпталып, ғасыр тоғысындағы әлеуметтік, қоғамдық-саяси жағдайға орай туындаған түркі халықтарының өзара қарым-қатынастары және жекелеген ақын-жазушылардың біріне еткен әсерлері де нақты дерек, материалдарға сүйене отырып зерделенген. Қазақ – әзірбайжан ұлты арасында кең тараған тұрмыс – салт жырлары мен тарихи дастандардың көркемдік ерекшеліктеріне талдау жасалынып, жанрлық табиғаты танылады. Жекелеген сюжеттерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары зерттелініп, өлең, қисса, дастандарының оқиғалық ұқсастықтары көрсетіледі. Қай халықтың болсын өнер жағынан дамуында әдеби байланыстар сол ұлт әдебиетінің өркен жая өсуіне, халықтың рухани байлығын, арман-мүддесін, өмір тарихын басқа халықтардың даму тарихымен ұштастыруға дәнекер болады. Қазірде қазақ халық ауыз әдебиетінің басқа әдебиеттермен өзара байланыс жасау процесінің ерекшеліктері пайда болды. Бұл байланыстар жаңа мазмұн, жаңа түр, рең тауып, соны жолдар мен мүмкіндіктерге ұласты, әдебиетіміздің сыр-сипатын айқындай түсті. Соның бір үлгісі ретінде қазақ – әзірбайжан фольклористикасының түркілік тұтастығы анықталды.



Keywords

Тірек сөздер: қазақ ауыз әдебиеті, әдеби байланыс, әзірбайжан фольклористикасы, түркілік тұтастық, көркемдік ерекшелігі.