AZƏRBAYCAN VƏ İNGİLİS DİLLƏRİNDƏ TOPONİMLƏRİN MORFOLOJİ-SEMANTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİNİN MÜQAYİSƏLİ TƏHLİLİ
(Comparative Analysis of Morphological and Semantic Features of Toponyms in the Azerbaijani and English Languages )

Yazar : Xatira HÜSEYNOVA    
Türü :
Baskı Yılı : 2024 / DOI :10.30546/100981.2024.036
Sayı : 11
Sayfa : 115-122
    


Özet

Toponyms are closely related to disciplines such as history, geography, linguistics, ethnography, and archaeology, as they typically consist of names associated with nations, tribes, and words in the language of the respective group. The article highlights that the formation of contemporary geographical names in Azerbaijani and English languages has been influenced by various languages across different historical periods. In the case of Azerbaijan, toponyms are derived from ancient Turkish words, general lexical units from Azerbaijani language, as well as borrowings from other languages such as Arabic, Persian, and Urartian. These toponyms have evolved based on words that have become established in the Azerbaijani language and have contributed to the creation of geographical names. English toponyms encompass Latin, French, Celtic, and Scandinavian elements, reflecting the influences of Celts, Romans, Anglo-Saxons, and Vikings on English culture and language, which have significantly impacted British toponyms. A comparative analysis of Azerbaijani and English toponyms reveals differences in their origins, with these words categorized into simple, compound, and compound types based on their formation. The toponymic lexicon of both Azerbaijani and English languages is diverse and vibrant, offering a wide range of functional and stylistic possibilities for toponyms in both languages. Key words: toponyms, morphological features, ethnography, semantic



Anahtar Kelimeler

Toponyms, morphological features, ethnography, semantic



Abstract

Toponimlər bu və ya digər xalqın, tayfanın adından və həmin xalqın dillərindəki sözlərdən ibarət olduğuna görə tarix, coğrafiya, dilçilik, etnoqrafiya, arxeologiya kimi elmlərlə sıx bağlıdır. Məqalədə qeyd olunur ki, Azərbaycan və İngilis dillərində hazırkı coğrafi adların yaranmasına tarixin müxtəlif dövrlərində müxtəlif dillərin təsiri olub, belə ki, Azərbaycanın toponimləri qədim türk sözləri, dialektizmlər Azərbaycan dilinə məxsus ümumişlək xarakterli leksik vahidlər, eləcə də başqa dillərdən (ərəb, fars, urartu) keçib, Azərbaycan dilində sabitləşən və toponim yaradıcılığında iştirak edən sözlər əsasında formalaşmışdır. İngilis toponimlərində isə latın, fransız, kelt, skandinaviya mənşəli adlara rast gəlinir. Keltlər, romalılar, anqlosakslar, vikinqlər İngilis mədəniyyətini və dilini zənginləşdirməklə yanaşı, Britaniya toponimlərinə də əsaslı təsir göstərmişlər. Azərbaycan və İngilis coğrafi adlarının quruluşu üzərində müşahidələr göstərir ki, toponimlər mənşə etibarı ilə müxtəlifdir. Bu sözləri də yaranma növünə görə sadə, düzəltmə və mürəkkəb kimi növlərə bölürlər. Məqalədə qeyd olunur ki, dildə və mədəniyyətdə gedən dəyişikliklər nəticəsində coğrafi adların mənaları və quruluşları dəyişikliklərə məruz qalmış və ya tamamilə yox olmuşdur. Tədqiqat göstərir ki, həm Azərbaycan, həm də ingilis dilinin toponimik leksikası çox zəngin və rəngarəngdir; Azərbaycan və İngilis toponimlərinin funksional – üslubi imkanları genişdir.



Keywords

Toponimlər, morfoloji xüsusiyyət, etnoqrafiya, semantik