Özet: Azerbaycan Destanı: Karabağ Hikayesi Aşık İsrafil Uzunkaya (Seyyati) tarafından tasnif edilmiştir. İsrafil Uzunkaya Çıldır doğumlu, ilkokul mezunu olup Çıldırlı Aşık Şenlik koluna mensup beşinci kuşak bir aşıktır. Azerbaycan Destanı: Karabağ Hikayesini tasnif etme fikri, kendi beyanına göre ikinci Karabağ Savaşı zaferinden sonra, Azerbaycan kadınlarının şehit düşen eşlerinin, kardeşlerinin tabutlarını en önde ve asker üniformaları içinde taşımalarının ilhamıyla ortaya çıkmıştır Hikayemiz iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci Karabağ savaşında Azerbaycan ordusunun yenilgiye uğraması ve Ermeni askerlerinin yaptıkları zulüm, işkenceler ve direnişi, ikinci kısımda yalın ayak gidenlerin çocuklarının postalları ile geri dönerek hem işgal edilen vatan topraklarını kurtarmasını ve Türk kadınının zafere olan inancı ile şehit düşenlerin hatırası anlatılmaktadır. Aşık İsrafil’in kurguladığı bu hikâyede olağanüstü güçler, mitolojik varlıklar daima Azerbaycan Türklerinin yanında ve yardımcısı konumunda gösterilmiştir. Ancak şurası da unutulmamalıdır ki kadınların sahip çıktığı hiçbir dava kaybedilmez. Hikayedeki baş kahraman Hurizat Hanım adeta Maral Ana’nın (Umay Ana) yeryüzündeki gölgesi gibidir.
Anahtar Kelimeler: Azerbaycan, Karabağ, Kadın, Şiir