Abstract


Jusup Balasagyn's Work "Kutadgu Bilig" and the Turkish World

Түрк дүйнөсүндө Жусуп Баласагын “Кутадгу билиг” чыгармасы аркылуу таанылгандыгы маалым. Алгач чыгарманын түп нускалары табылып, ал түп нускаларынын негизинде азыркы поэтикалык (кыргыз, түрк, уйгур, казак, өзбек, Кытайда чыккан кыргыз тилинде араб жазуусунда, орус тилинде) котормолору түрк дүйнөсүндө ар жылдары жарыяланды. Аталган котормолору менен бирге, орто кылымдагы эстеликти изилдөө, аны таанып билүү, 900, 928, 975, 1000 жылдыгын өткөрүү иштери түрк дүйнөсүндө болуп өттү. Бирок түрк дүйнөсүндө котормолорун сапатын аныктоо, андагы ийгилик менен кемчиликтерди кароо, аларды түзөтүү, оңдоп чыгуу маселелери азыркы күндө али алдыда болуп турат. Аталган макалада Жусуп Баласагын түрк дүйнөсүндө алгач таанылгандан күндөн баштап, Кыргызстанда Ч.Айтматов, З.Эралиев, К.Артыкбаев, З.Мусабаевалар сыяктуу изилдөөчүлөрдүн багыттары менен азыркы түрк тилдериндеги котормолорунун сапаттарын ачык көрсөтүү максатында чыгарманын аталышы да ар түрдүү атоолорго ээ болуп, андагы автордун айрым саптарында ошол доордун улуу адамдарынын аттары, көркөм сөз каражаттарынын башка мааниде которулуп кеткен учурлары мисалдар аркылуу берилип, котормолорунун сапаттарын аныктоого багыт берилет.Эң негизгиси, улуу даанышмандын түрк дүйнөсүндө таанылышы жана изилдениши тууралуу жалпылаштырылган аракетте кыскача экскурс жасалды



Keywords

түрк дүйнөсү, котормолору, кыргыз, өзбек, казак, түрк тилдери, чыгарма,тилмеч тил, акыл, окуу, байыркы сөздөр.


Kaynakça