Günümüzde çevre kirliliği, gelişmiş ve gelişmekte olan bütün ülkeler için en temel problemlerden biri haline gelmiştir. Çevre kirliliğini azaltmak adına pek çok yöntem ve strateji geliştirilmiş ancak sorunu tam anlamıyla ortadan kaldırmak/azaltmak çok müTürmkün olmamıştır. Bu soruna çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla yola çıkılan bu çalışmada çevre kirliliğinin belirleyicisi olarak materyal ayak izi (MF) modele bağımlı değişken olarak eklenmiştir. Bağımsız değişken olarak modele dahil edilen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP), GDP2, GDP3, materyal verimliliği (MP), enerji tüketimi (EC), ticari açıklık (TO) ve sanayileşme (I) ile materyal ayak izi arasındaki ilişki incelenmiştir. Literatürde çevre kirliliği belirleyicisi olarak karbon salınımı veya ekolojik ayak izi kullanılırken bu çalışmada materyal ayak izi tercih edilmiştir. Çalışmada 1992-2021 yılları arasında Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’da çevre kirliliği ile söz konusu değişkenler arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Yapılan panel veri analizi sonucunda GDP’de, enerji tüketiminde, ticari açıklıkta ve sanayileşmedeki artışın çevre kirliliğini arttırdığı, materyal verimliliğinin ise çevre kirliliğini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle politika önerilerinde bulunulmuştur.
Materyal Kuznets Eğrisi, İktisadi Büyüme, Çevre Kirliliği, Türk Cumhuriyetleri